آشنایی با ژلکوت ها
مقدمه
هر سال هزینههای زیادی برای تعمیرات و نگهداری تجهیزات کامپوزیتی و تعویض برخی از قطعات صرف میشود. چالشهایی مانند جذب آب، نفوذ آب در لایهها، تاثیر اشعه UV نور خورشید و مقاومت پایین در برابر سایش و خراش به قطعات کامپوزیت آسیب میزند. در سازههای آبی مانند کشتیها و قایقها، هزینههای تعمیر و نگهداری با گذشت زمان افزایش یافته و بنابراین از لایههای محافظی همچون ژلکوت بر روی سطوح بیرونی استفاده میشود.
معرفی ژلکوت
آشنایی با ژلکوت ها: دوام یک قطعه کامپوزیتی به طور عمده بستگی به کیفیت سطح بیرونی آن دارد. به همین دلیل در فرآیند تولید قطعه، باید دقت زیادی به کارگیری شود تا از نزدیکی الیاف شیشه به سطح جلوگیری شود؛ زیرا با نفوذ رطوبت به الیاف، قطعه در معرض خطر تخریب قرار میگیرد.
از این رو، ژلکوت به عنوان لایهای غنی از رزین که بر روی سطح برونی قطعه اعمال میشود، علاوه بر ایجاد محافظت، زیبایی و دوام، به عنوان مانع در برابر عوامل مختلف محیطی عمل میکند.
با این حال، نحوه طراحی و اعمال ژلکوت ممکن است تأثیر زیادی بر آسیبپذیری قطعات کامپوزیت داشته باشد. بنابراین در فرآیند فرموله و اعمال ژلکوت، باید بسیار دقت و حساسیت به خرج داد.
روشهای اعمال ژلکوت
پوشش ژلکت میتواند به صورت دستی و یا با استفاده از دستگاه پاشش اعمال شود. مزایا و معایب این دو روش در جدول زیر ذکر شده است.
مزایای استفاده از دستگاه پاشش ژلکوت بیشتر از اعمال دستی میباشد، اما باید توجه داشت که استفاده از تجهیزات مناسب، انتخاب ژلکوت با ویسکوزیته مناسب، فشار و دمای هوا مناسب و الگوی صحیح پاشش اهمیت دارد. ضخامت پوشش ژلکوت نیز باید در محدوده ۴۰۰ الی ۶۰۰ میکرون باشد. اگر ضخامت پوشش کمتر از این باشد، لایههای الیاف شیشه قابل مشاهده خواهند بود و اگر ضخامت بیشتر از حد مشخص باشد، ممکن است قطعه به طور کامل پخت نشده و در برابر ضربه (به خصوص پشت قطعه) آسیب پذیر باشد. هر گونه تفاوت در ضخامت تنش را در سطح ژلکوت ایجاد خواهد کرد و در ژلکوتهای رنگی به صورت سطوح ناهموار نمایان خواهد شد.
آشنایی با ژلکوت ها
اجزای اصلی ژلکوت
ژل کت از بستر رزین که شامل یک یا چند رزین ترموست، مانند رزین پلیاستر غیراشباع، رزین وینیل استر، رزین اپوکسی و مواد افزودنی میباشد. بین مواد افزودنی مورد استفاده در این پوششها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– عامل شتابدهنده همچون کبالت و DMA
– آغازگر MEKP
– عامل تیکسوتروپی (thixotropy agent)
– پرکنندههای معدنی (کربنات کلسیم CaCo3 و تالک talk)
– نانوذرات
انواع بستر رزین ژلکوت
-
ژلکوت بر پایه رزین پلی استر غیراشباع
برای تولید رزینهای پلی استر غیراشباع، تنوع زیادی از مواد اولیه به کار میرود. انتخاب اسیدهای دیکربوکسیلیک، دیالکلها و مونومرها، باعث تولید محصولاتی با خواص گسترده و متنوع میشود که برای کاربردهای صنعتی مانند ساخت قایق، حمل و نقل، و ساختمان مناسب هستند. رزین پلی استر به دلیل مقرون به صرفه بودن و خواصی همچون چسبندگی به زیرلایه، ایجاد پوشش صاف و براق، مقاومت در برابر ضربه و انعطاف پذیری، یکی از محبوبترین رزینها برای استفاده در ژلکوت است. ژلکوتهای پلی استر بیشتر مناسب کاربردهایی هستند که نیاز به مقاومت شیمیایی بالا ندارند و در معرض محیطهای خشن قرار ندارند، مانند صنایع دریایی، خودروسازی و ساخت و ساز.
دستهبندی ژلکوتها براساس سه مونومر اصلی این رزینها یعنی اورتوفتالیک، ایزوفتالیک و نئوپنتیل گلایکول (NPG) انجام میشود.
– ژلکوت پلی استر غیراشباع اورتوفتالیک:
این نوع از ژلکوتها در کاربردهای عمومی که نیاز به مقاومت شیمیایی بالا ندارند و در فضاهای با کمترین تابش نور آفتاب استفاده میشود. همچنین از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه هستند.
– ژلکوت پلی استر غیراشباع ایزوفتالیک:
در این نوع ژلکوت ها اسید ایزوفتالیک به جای انیدرید فتالیک استفاده میشود که باعث افزایش هواپذیری، انعطافپذیری و سختی پوشش ژل شده و همچنین مقاومت بالاتر در برابر آب و مواد شیمیایی میشود. این نوع ژلکوتها برای کاربردهای تخصصی مناسب هستند مانند ساخت قایقهای کوچک، حمل و نقل، مبلمان در فضای باز و نمای ساختمان.
ژلکوت پلی استر غیراشباع برپایه نئوپنتیل گلیکول (NPG)، به دلیل مقاومت بالای خود در برابر آب و خواص شیمیایی و هوازدگی، از این ماده خام به جای گلیکولهای رایجتر مانند پروپیلن یا دی اتیلن استفاده میشود، به ویژه هنگامی که با اسید ایزوفتالیک ارتباط داشته باشد. ژلکوتهای این نوع برای کاربردهایی که نیازمند بالاترین کیفیت و کارایی هستند، نظیر استخرهای شنا، قایقهای تفریحی غوطه ور دائمی، قایقهای بزرگ و لوازم بهداشتی، به کار میروند.
ب) ژلکوت بر پایه رزین اپوکسی
علاوه بر وینیل استر و پلی استر، عوامل متعددی باعث بهبود عملکرد رزینهای اپوکسی مقابل رطوبت مانند نفوذ ناپذیری بیشتر در برابر آب میشود.
سخن پایانی
شرکت کیمیا فایبر با کیفیتترین محصولات را در زمینهی صنعت فایبرگلاس و کامپوزیت به مشتریان عزیز در سطح کشور ارائه میکند. مجموعه کیمیا فایبر مفتخر است که با بیش از چهل سال سابقه درخشان و تجربه مفید، صفر تا صد محصولات الیاف شیشه، انواع رزین، فومهای پلی یورتان و …را با قیمتی مقرون به صرفه تولید و عرضه میکند.
جهت خرید ژلکوت به فروشگاه آنلاین کیمیا فایبر مراجعه کنید.